“Blij dat ik nu een andere Bas ben!”
Toen Bastiaan (42) aan zijn leerwerkproject bij bakkerij en ambachtscentrum Driekant begon, kreeg hij meteen ook allerlei cursussen. “Kleien, kleuren, verven… huh, dacht ik, we zijn hier toch niet op de kleuterschool?” Pas weken later viel het kwartje. Dit ging over ‘omgaan met emoties’ en ‘dingen loslaten’. “Eerst dacht ik: jéé, wat zweverig allemaal. Nu ben ik er blij mee, want daardoor heb ik weer vleugels gekregen!”
“Ja, ik heb een heleboel gekke dingen gedaan in het verleden, maar ik ben blij met de kansen die ik heb gekregen”
Bastiaan had dan ook heel wat los te laten. Als hij vrolijk en opgewekt de klanten bedient in de lunchroom van deze populaire Zutphense bakkerij, heb je niet het idee dat je te maken hebt met iemand die meer dan vijftien jaar zwaar verslaafd was aan drank en drugs. Terwijl dat wel de realiteit is.
Op z’n zestiende – hij was net van school met een diploma detailhandel – ging hij zich te buiten op housefeesten. Amfetaminen en ecstasy hielden hem nachtenlang op de been. “En de volgende dag gewoon weer naar het werk in de betonfabriek hé.” Het ging van kwaad tot erger: keer op keer werd hij ontslagen, en tot overmaat van ramp ging hij dealen in drugs.
Drugs in de vriezer
Zijn vader overleed toen Bas pas negen jaar oud was, en z’n moeder hield hem sindsdien altijd de hand boven het hoofd. Zélfs toen ze een zak met drugs in haar vriezer vond. “Van een vriendje, zei ik dan. Ik heb haar zovéél verdriet gedaan… Ze kon letterlijk niet meer slapen van ellende. Toen ben ik het huis uitgegaan, om haar verdere narigheid te besparen.”
Voor Bas werd de narigheid alleen maar groter. De woning die hij vond gebruikte hij vooral voor feestjes en voor z’n dealernetwerk. Dat ging gepaard met overlast en veel politie aan de deur en eindigde met uitzetting. Hij raakte dakloos en maakte ook nog eens iemand zwanger. “Ik werd vader, terwijl ik écht geen vader kon zijn.”
Keerpunt
Dankzij een betrokken maatschappelijk werker in z’n toenmalige woonplaats, vond Bastiaan de weg terug. Hij vertoefde in een afkickkliniek, meldde zich aan bij verslavingszorg, nam afscheid van zijn oude vrienden (“Nou, ‘vrienden’, het waren allemaal gebruikers, waarvan de meesten dood zijn; het is een wonder dat ik nog leef.”) en smeet zijn mobiel in de IJssel om een streep onder het verleden te zetten. Een keerpunt was zeker ook de kennismaking met zijn huidige vriendin Christa. “Wie wil er nou een man mét een verslaving, mét een schuld van € 35.000, zónder werk en zónder dak boven zijn hoofd? Nou, zij dus!”
Ruimte om te groeien
Zoveel lof als hij heeft voor haar, zoveel lof heeft hij ook voor Driekant, waar hij twee jaar geleden aan de slag ging. Deze sociale onderneming heeft een eigen aanpak ontwikkeld om mensen zoals Bas weer naar werk te krijgen. Ze doen dat met een eigen fonds – ook Start Foundation draagt bij – zodat ze niet gehinderd worden door bureaucratische rompslomp. Bas begon met vier uurtjes in de week, maar inmiddels is hij vijf dagen in de week in de bakkerij te vinden. Tot zijn taken behoren alle voorbereidingen overdag, zodat de bakkers ’s nachts hun werk kunnen doen. Eén dag in de week bedient hij in de lunchroom, en die kant van het werk vindt hij minstens zo leuk: ”Ze geven me hier de ruimte om te groeien. Ik ben blij dat ik nu een andere Bas ben!”
Driekant heeft in samenwerking met Start Foundation het LeerGarantiePlan opgezet. Feitelijk is dit een fonds waar Driekant een deel van de bedrijfswinst instopt en waarvan Start Foundation de inleg verdubbelde. Vervolgens wordt aanvullend bij derden geld opgehaald. Op deze manier hoeven mensen niet te wachten met een training/opleiding, omdat men niet afhankelijk is van (trage) bureaucratie. Een eventuele incasso bij een UWV, gemeente of verzekeraar vindt achteraf plaats. Het experiment wordt nu opgeschaald met sociale bedrijven in andere regio’s met als doel meer mensen te helpen en de bureaucratie te helpen bij de broodnodige verandering.