Joscolumn: Push & Pull

De columns van ons RvT lid Annemarie van Gaal in de Telegraaf doen nog wel eens de wenkbrauwen fronzen. Ook de mijne. Maar columns zijn er om te prikkelen. Om eens door een andere bril te kijken dan je normale bril. Afgelopen maandag publiceerde ze weer een column die op LinkedIn in ieder geval veel reacties uit heeft gelokt. En het grootste deel van die reacties was – zover ik dat kon beoordelen – uiterst negatief van aard. Annemarie van Gaal: lever die uitkering in en ga aan het werk | De Telegraaf

Haar gratis propaganda voor het VVD verkiezingsprogramma en haar kritiek op het  ‘parttimeparadijs’ laat ik maar even voor wat het is. Volgens mij wil elke serieuze politieke partij een florerende economie, alleen de definitie van florerend en de weg er naar toe wordt verschillend gepercipieerd.

De meeste reacties lokte ze uit met haar visie op de bijstand. Volgens haar loont werken niet en kan een flink deel van de 400.000 mensen in de bijstand wel aan het werk. Ook ik schreef eerder wel eens een column met een concrete suggestie: https://www.linkedin.com/pulse/steentje-jos-verhoeven/

Over dat niet lonen van werk komt ze met een bedrag van ongeveer 3.000 euro netto dat je als alleenstaande moeder in de bijstand kunt ontvangen als je alle inkomsten stapelt. Naast dat me dat wat overdreven lijkt, klopt het ook niet met de werkelijkheid. Ook als je werkt tegen een relatief laag loon heb je recht op huur- en zorgtoeslag, kindgebondenbudget, kinderbijslag en alleenstaande ouderkop. Dat neemt uiteraard niet weg dat de geringe verschillen tussen inkomen uit werk en inkomen uit overheidssteun niet per se motiverend werken om aan de slag te gaan. En dan hebben we het nog niet eens over de mogelijk grootste angst van inkomensonzekerheid. Want wat gebeurt er als dat werk onverhoopt geen succes blijkt te zijn?

Enfin, de column gaat verder over sancties. Werk weigeren moet gesanctioneerd worden, stelt Annemarie. Two strikes out, zo stelt ze voor. Weiger je tweekeer werk dan verlies je je uitkering. Uit divers onderzoek is gebleken dat het effect van harde sancties – ook wel de stok genoemd, geen panacee is. Zo werd ooit het ‘softe’ beleid in Amsterdam (wortel) vergeleken met het ‘harde’ beleid (stok)van Rotterdam. Beide bleken nagenoeg even succesvol. Het is vooral situationeel. Met andere woorden: de een is meer gebaat met wat dwang en drang, de ander meer met ondersteuning en empathie. One size fits all bestaat niet.

Tenslotte komt ze met een idee wat m.i. te weinig aandacht heeft gekregen. Door alle bovenstaande onderwerpen gaan criticasters niet of nauwelijks in op haar suggestie om vrijkomende functies binnen gemeenten als eerste aan te bieden aan de eigen bijstandsgerechtigden. Dat zal lang niet altijd een match opleveren, maar het is tenminste het proberen waard. En haar suggestie dit uit te breiden naar semioverheidsbedrijven (NS, Schiphol) en ultimo ook het bedrijfsleven, is interessant omdat je dan niet alleen vanuit een pushfactor te werk gaat, maar ook een pullfactor introduceert.

Of je het probleem van non-participatie op de arbeidsmarkt nu aanvliegt louter vanuit een economisch argument of exclusief vanuit een humanitair standpunt is me om het even. Werk hebben is om beide redenen goed voor een mens. Elk idee dat helpt bijdragen aan een oplossing is welkom en verdient het om serieus bekeken te worden. Het is een als cadeautje dat uitgepakt dient te worden.

En de verpakking? Ach, die gooi je toch altijd weg.

Jos Verhoeven

Jos Verhoeven schrijft op regelmatige basis zijn visie op de versnelling van de eerlijke arbeidsmarkt en wat er verder ter tafel komt op LinkedIn.