Elke idioot kan er tegenwoordig via social media op los roeptoeteren. Of het nu waar of niet waar is. Waarheidszoekers zijn schaars. Gisteren nam een prominente waarheidszoeker afscheid. Een ode aan Paul de Beer.
De ambiance kent enige tegenstrijdigheid. In de hippe omgeving en vooral in het naastgelegen café waren het jonge studenten die het beeld bepaalden. In de aanpalende zaal schuifelden vooral grijze heren en dames naar binnen. Ik was te gast bij CREA, het cultureel studentencentrum van de UvA. Professor Paul de Beer ging met emeritaat en presenteerde tevens de Engelstalige versie van zijn meest recente boek: ‘de mythe van de arbeidsmarkt.’
Ik ken Paul al heel lang. Ik leerde hem kennen toen hij mijn docent was en later als lid van onze adviesraad. Maar ik ken hem vooral als ‘factchecker.’ Paul houdt niet van ‘excuse my French’ lulkoek. Paul noemt dat uiteraard niet zo. Hij heeft het bij onwaarheden over mythes. En die prikt hij genadeloos door. Hij verzamelt data, analyseert deze en presenteert de feiten.
‘De arbeidsmarkt is helemaal geen markt,’ schrijft hij in zijn boek. ‘Arbeid is geen handelswaar. We moeten afstand nemen van het idee van de arbeidsmarkt en duurzame arbeidsrelaties centraal stellen.’ Hij analyseerde talloze beleidsmaatregelen en stelde vast dat deze niet of juist averechts werkten. Hij was de wetenschappelijke tegenhanger van de markante oud-PvDA politicus Jan Schaeffer die ooit opmerkte: “is het beleid of is er over nagedacht?”
En het mooie aan Paul is, hij is geen dogmaticus. Ik herinner me levendig een voorstel dat in zijn tijd bij ons op tafel lag. “Ik denk dat het niet gaat werken,” zei hij. “En toch vind ik dat we het moeten steunen want deze zwaar gemarginaliseerde groep krijgt van niemand steun.”
Tegen het einde van de middag ligt de mythe: ‘dankzij structurele krapte krijgt iedereen kans op werk,’ op tafel. Nog geen maand geleden pleiten wij voor een markt waarop werk voor iedereen beschikbaar is. Paul fileert dit gedachtengoed genadeloos. “Ooit was er een land waar iedereen werk had. Er stond een muur omheen. Niet om werkzoekenden van buiten die naar binnen wilden tegen te houden, maar om mensen te verhinderen het land te ontvluchten.”
In recordtempo passeren nog wat mythes: financiële prikkels werken niet. Werkgevers nemen mensen aan omdat ze ze nodig hebben niet omdat ze goedkoop zijn. Er zijn niet te weinig banen voor mensen aan de onderkant van de markt, maar deze worden bezet door mensen met een te hoge opleiding. Mensen wisselen helemaal niet vaker van baan dan vroeger. Gemiddeld wisselen mensen na hun dertigste nog eenmaal van baan.
Na afloop loop ik enigszins murw naar buiten de hippe campus af. Ik troost me met de gedachte dat mensen als Paul het emeritaat niet beschouwen als een definitief einde. Waarheidsvinding zal tot het bittere einde zijn levensdoel blijven.
Jos Verhoeven schrijft op regelmatige basis zijn visie op de versnelling van de eerlijke arbeidsmarkt en wat er verder ter tafel komt op LinkedIn.